Izvor: Press
Snežana Vujnić, direktorka Investiciono-razvojne banke (IRB) RS, kaže da je ova banka zaključno sa 2014. godinom plasirala ukupno 1,7 milijardi KM, od čega se 1,4 milijardi KM odnosi na kreditne plasmane, dok je dodatnih 324,5 miliona realizovano posredstvom domaćeg tržišta kapitala, kroz plasmane u hartije od vrijednosti emitenata sa područja RS.
Odobreno je finansiranje preko 12.800 kreditnih zahtjeva što je, imajući u vidu veličinu domaćeg tržišta, svakako impresivan rezultat. Investiciono-razvojna banka obezbijedila je snažnu i kontinuiranu kreditnu podršku domaćoj privredi kojoj je, od 1,4 milijarde KM ukupnih kreditnih plasmana, odobreno gotovo 950 miliona KM – rekla je Vujnićeva u intervjuu za Press.
Šta je dovelo do ovako velikog interesovanja za ovim sredstvima?
U prvom redu su to uslovi korišćenja, koji su najpovoljniji u RS i šire. O tome najbolje svjedoči kontinuirani rast učešća kreditnih plasmana banke odobrenih privredi, u strukturi ukupne kreditne podrške bankarskog sektora RS domaćoj privredi, koje se u proteklom petogodišnjem periodu povećalo čak četiri puta, i to s pet odsto na kraju 2008. godine na visokih 22,5 odsto, koliko je iznosilo na kraju trećeg kvartala 2014. godine.
Da li su ovi krediti doveli do otvaranja novih radnih mjesta?
Direktnom kreditnom podrškom privredi osigurano je očuvanje 53.235 postojećih radnih mjesta, te otvaranje 5.167 novih, što je izuzetno dostignuće u uslovima prisutnog problema visoke nezaposlenosti kako u RS, tako i u regionu.
Šta je sa stambenim kreditima IRB-a?
Sa ciljem sprečavanja odliva mladih i visokoobrazovanih kadrova iz RS, banka je uspostavila kreditnu liniju za stambeno zbrinjavanje, putem koje je, grupama od posebnog interesa i značaja za RS, omogućeno rješavanje stambenog pitanja pod veoma povoljnim uslovima. Kao i u slučaju kreditnih proizvoda dostupnih privredi, u prethodnom periodu ispoljeno je veliko interesovanje i za stambene kredite Investiciono-razvojne banke. Za ove namjene, do sada su plasirana ukupno 374 miliona KM, te je omogućeno stambeno zbrinjavanje 9.337 korisnika i članova njihovih porodica. Stvarnu vrijednost i važnost ovog kreditnog proizvoda najbolje ilustruje činjenica da je njihovo učešće u ukupnim stambenim kreditima bankarskog sistema RS, na kraju trećeg kvartala 2014. godine dostiglo nivo veći od 41 odsto.
Koliko su povoljni kreditni plasmani IRB-a doprinijeli smanjenju kamatnih stopa u bankarskom sistemu RS?
Posebno moram naglasiti da je, osim neposrednog doprinosa ispunjenju konkretnih društvenih i ekonomskih prioriteta, Investiciono-razvojna banka, putem svojih kreditnih plasmana uticala na smanjenje kamatnih stopa u bankarskom sistemu Republike Srpske. Da je to tako, najbolje potvrđuju zvanični podaci Agencije za bankarstvo RS, prema kojima je prosječna kamatna stopa banaka u Republici Srpskoj na dugoročne kredite privredi, sa 7,98 odsto na kraju 2008. godine, smanjena na 7,18 odsto, zaključno sa 30. septembrom 2014. godine. Važno je naglasiti da su važeće kamatne stope na kreditne linije Investiciono-razvojne banke namijenjene privredi, a koje se kreću od četiri do 5,8 odsto, znatno niže i od ovako smanjenih kamatnih stopa na nivou bankarskog sektora Republike Srpske. Ovaj pozitivni uticaj još je evidentniji u slučaju stambenih kredita jer je, u istom periodu, prosječna kamatna stopa smanjena sa 7,02 na 5,47 odsto, s tim da su kamatne stope na stambene kredite Investiciono-razvojne banke i dalje osjetno niže od prosječne kamatne stope na nivou bankarskog sektora, i kreću se od 3,6 odsto do 4,8 odsto, u zavisnosti od kategorije krajnjeg korisnika. Treba podsjetiti da se radilo o periodu koji je obilježen eskalacijom globalne finansijske i ekonomske krize i smanjene dostupnosti sredstava na međunarodnim finansijskim tržištima, tako da su kreditni plasmani IRB-a, osim održavanja stabilnosti domaćeg finansijskog sistema u cjelini, doprinijeli i poboljšanju uslova kreditiranja za krajnje korisnike.
Koliko je sredstava plasiranu u hartije od vrijednosti, a koliko je od toga uloženo u domaću privredu?
Putem tržišta kapitala, u hartije od vrijednosti plasirano je 324,5 miliona KM. Od ovog iznosa, u domaću privredu uloženo je gotovo 114 miliona KM. Imajući u vidu ove respektabilne rezultate, evidentno je da je Investiciono-razvojnoj banci trebalo tek nešto više od pet godina da izraste u najvećeg institucionalnog investitora, čije učešće u ukupno ostvarenom prometu na Banjalučkoj berzi iznosi gotovo 17 odsto. Tako je, zahvaljujući svojim investicionim aktivnostima, banka osigurala značajan doprinos u razvoju i izgradnji domaćeg tržišta kapitala, diferenciranju ukupnih izvora finansiranja u Republici Srpskoj, te povećanju likvidnosti tržišta, kroz povećanje obima prometa.
Kakvu saradnju imate sa međunarodnim finansijskim institucijama?
U prethodnom periodu, banka je uspostavila kontakt i ostvarila uspješnu saradnju sa međunarodnim finansijskim institucijama što je, u nekim slučajevima, uključivalo i ocjenu kapaciteta Investiciono-razvojne banke za realizaciju međunarodnih projekata. Do sada je putem finansijskih aranžmana sa Svjetskom bankom i Evropskom investicionom bankom plasirano preko 164 miliona KM kreditnih sredstava za podršku malim i srednjim preduzećima i ostalim prioritetnim projektima. Osim toga, Investiciono-razvojna banka je u fazi usaglašavanja finansijskog sporazuma sa Razvojnom bankom Savjeta Evrope, s namjerom da budu obezbijeđena dodatna sredstva za stambeno zbrinjavanje socijalnih kategorija od posebnog značaja i interesa za Republiku Srpsku. S Razvojnim programom ujedinjenih nacija (UNDP) trenutno se sprovodi Projekat integrisanog lokalnog razvoja, putem kojeg su lokalnim zajednicama dodijeljena bespovratna sredstva za poboljšanje pristupa i kvaliteta javnih usluga u svojim sredinama, ili razvoj privrede i poljoprivrede u ruralnim područjima.
Kolika je ukupna dobit IRB-a?
Investiciono-razvojna banka ne samo da je očuvala vrijednost kapitala koji joj je povjeren na upravljanje, nego ga je, zahvaljujući uspješnom poslovanju i dobrim rezultatima, i značajno povećala. Da je to tako, nesumnjivo potvrđuje i činjenica da je Investiciona-razvojna banka, od svog osnivanja do polovine 2014. godine, ostvarila dobit u kumulativnom iznosu od 152 miliona KM.